Pilka nozna Ulama
Majów uważa się za twórców gry w piłkę nożną. Zdarzało się często, że po takim meczu, drużyna zwycięska zarzynała pokonanych. Dla europejskich zdobywców Mezoameryki, był to przejaw barbarzyństwa Majów.Tymczasem w taki własnie sposób Majowie rozstrzygali wiele sporów pomiędzy zwaśnionymi królestwami. Zamiast krwawej wojny najlepsi wojownicy grali w piłkę i ponosili ofiarę życia, gdy przegrali mecz.Majowie mieli w ogóle poufały stosunek do śmierci, widząc w niej drogę do lepszego świata. Często na ochotnika zgłaszali się do swych szamanów oferując własne życie by zyskać dla swego ludu łaskawość bogów. Czasem tych ochotników było tak wielu, że szamani organizowali mecz piłkarski, którego zwycięzcy w nagrodę mogli złożyć w ofierze własne życie.Chętnych do gry jednak nie brakowało, ponieważ udział w juego de pelota był ogromnym zaszczytem. Często zawodników werbowano wśród młodzieńców ze szlacheckich rodzin.Z A S A D Y G R Y
Podstawową zasadą było przerzucenie piłki zrobionej z gumy przez kamienny pierścień, umieszczony na murze okalającym boisko. Pierścienie zazwyczaj znajdowały się na wysokości około 4 metrów, a piłkę należało podbić biodrem.
Juego de pelota nie służyła wyłącznie rozrywce. Przede wszystkim był to bardzo ważny rytuał, przedstawiający symboliczną walkę między dobrem a złem lub między dniem a nocą. W tej wersji mecze były „ustawiane”, gdyż dobro zawsze musiało zwyciężyć. Aby mieć pewność, że tak się stanie, w drużynie z góry przegranych grali jeńcy. Przed meczem odpowiednio przygotowywano jeńców, a mianowicie głodzono ich, a jeśli przed rozpoczęciem gry pomimo wszystko wykazywali zbyt dużo energii, łamano im którąś z kończyn. Na zakończenie kapitanowi drużyny obcinano głowę obsydianowym nożem. W innej wersji, na przykład tej z Chichén Itzá, gdy padła bramka decydująca o zwycięstwie jednej z drużyn, kapitan drużyny przegranych obcinał głowę kapitanowi drużyny wygranych. Taką właśnie scenkę można zobaczyć na reliefach znajdujących się na ścianach boiska. Umrzeć w ten sposób było wielkim zaszczytem, a obcięta głowa symbolizowała odrodzenie.Były również bezkrwawe warianty gry, na przykład w Monte Albán, gdzie boisko do gry jest małe i do tego nie ma kamiennych kręgów – bramek. Czasami juego de pelota również pełniła funkcję polityczną. Gdy dochodziło do konfliktów między dwoma państwami-miastami, nie wszczynano wojny, a zamiast tego grano w piłkę. Wynik meczu był równie ważny, jak wynik bitwy. W niektórych miejscach, np. w ośrodku Majów Yaxchilán, położonym przy granicy między Meksykiem a Gwatemalą, zawodnicy przed rozpoczęciem gry oczyszczali swoje dusze w specjalnej saunie (temazcal).
TEMAZCAL
Ulama jes
t uznawana za najstarszy sport na świecie - najstarsze znane pole do gry w ulamę zostało zbudowane ok. 1500 r. p.n.e. w obecnym stanie Chiapas w Meksyku. Znaleziono też o 300-500 lat starsze piłki do gry.
W ulamę grali Aztekowie, Mistekowie i Majowie. Była ona wówczas związana z rytuałami religijnymi, w trakcie których tracono więźniów, zmuszanych do gry w ulamę. Boiska do gry budowano w centrach miast, w pobliżu świątyń. Grę zwalczali hiszpańscy konkwistadorzy, a zwłaszcza przybyli wraz z nimi księża, którzy uznawali ją za element pogańskiej tradycji.Gra przetrwała do dnia dzisiejszego, m.in. w meksykańskim stanie Sinaloa, i jest przedmiotem badań antropologów i archeologów. Wyróżnia się trzy odmiany gry, z której najbardziej popularną i najbardziej zbliżoną do wcześniejszych form jest ulama de cadera (dwie inne to: ulama de antebrazo i ulama de palo zwana też ulama de ma
B O I S K A
W kulturze Majow ( ze znanych nam przekazow i zrodel historycznych oraz opracowan archeologicznych ) rozrozniamy nastepujacy schemat boisk .
Najwiekszych rozmmiarow boisko do ulamy znajdowalo sie w Chitzen Itza jego dwie równoległe ściany mają po 83 m długości i 8 m wysokości i są ustawione w odległości 27 m od siebie.
Ponizej charakteryzacja dostepnych boisk Ulamy w Mezoameryce.
Copan
Yaxha
Caracol
Calakmul
ponizej Xochicalco
Coba
ponizej Edzna
Ek balam
ponizej El Tajin
Monte Alban
ponizej Oxkintok
Palenque
Quirigua
ponizej Taxtle
Tikal
Tonina
ponizej Uaxactun
ponizej Uxmal
ponizej Xunantunich
Yaxchixlan
Zaculeu